Informacja wstępna

W zakresie oświaty zawodowej organizacje rzemiosła pełnią dwa istotne zadania publiczne.

Na podstawie Ustawy o rzemiośle z dnia 22 marca 1989 r. (tekst jednolity: Dz. U. 2015 r., poz. 1182 z późn. zm.) oraz Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 stycznia 2017 r. w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego przeprowadzanych  przez  komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz.U. z 2017 r., poz. 89), Wielkopolska Izba Rzemieślnicza w Poznaniu przeprowadza egzaminy mistrzowskie, czeladnicze i sprawdzające oraz wydaje osobom, które zdały egzaminy, dyplomy mistrzowskie, świadectwa czeladnicze i zaświadczenia o zdaniu egzaminu sprawdzającego. Dokumenty potwierdzające posiadanie kwalifikacji zawodowych opatrywane są pieczęcią z godłem Państwa.

Drugim zadaniem organizacji wynikającym z Ustawy o rzemiośle z dnia 22 marca 1989 r. (tekst jednolity: Dz. U. 2015 r., poz. 1182 z późn. zm.) jest sprawowanie nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle realizowanego na zasadach dualnego systemu kształcenia dotyczącego młodocianych pracowników zatrudnianych przez rzemieślników w celu nauki zawodu i przyuczenia do wykonywania określonej pracy, mających siedzibę w granicach terytorialnych zasięgu Izby. Zgodnie z Ustawą o rzemiośle Izba w drodze porozumienia powierzyła zadania nadzorcze w tym zakresie zrzeszonym cechom właściwym ze względu na siedzibę rzemieślnika zatrudniającego młodocianego pracownika. Rzemieślnicy zatrudniający pracowników w celu przygotowania zawodowego w rzemiośle mają obowiązek zrzeszania się w cechu lub izbie rzemieślniczej. Podstawowym celem sprawowania nadzoru jest udzielanie pomocy merytorycznej i organizacyjnej szkolącemu pracodawcy - rzemieślnikowi oraz młodocianemu pracownikowi.

Aktualnie pod nadzorem Wielkopolskiej Izby Rzemieślniczej w Poznaniu szkoli się blisko 11 000 młodocianych pracowników w ponad 4000 zakładach rzemieślniczych. Wielkopolskie rzemiosło dysponuje szeroką ofertą szkoleniową - od zawodów najnowocześniejszych do unikatowych, w tym również o charakterze artystycznym i rękodzielniczym.

Rocznie w Wielkopolskiej Izbie Rzemieślniczej w Poznaniu kwalifikacje zawodowe na poziomie czeladnika potwierdza blisko 4000 osób oraz na poziomie mistrza blisko 200 osób.

Zagadnienia oświaty zawodowej regulują następujące akty prawne:

1. Ustawa o rzemiośle z dnia 22 marca 1989 r. (tekst jednolity: Dz. U. 2015 r., poz. 1182 z późniejszymi zmianami) – określa zakres działalności gospodarczych odpowiadających rzemiosłu, dowody kwalifikacji zawodowych rzemieślnika, zakres działalności oświatowej rzemiosła, podstawowe prawa i obowiązki rzemieślnika, samorząd gospodarczy rzemiosła.
2. Ustawa Kodeks Pracy z dnia 26 czerwca 1974 r. Dział IX ( Dz.U. 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późniejszymi zmianami) – określa zasady zatrudniania młodocianego pracownika.
3. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 stycznia 2017 r. w sprawie egzaminu czeladniczego, egzaminu mistrzowskiego oraz egzaminu sprawdzającego przeprowadzanych przez     komisje egzaminacyjne izb rzemieślniczych (Dz.U. z 2017 r., poz. 89) - określa zasady i tryb przeprowadzania egzaminów, wystawiania  świadectw czeladniczych, dyplomów mistrzowskich i zaświadczeń o zdaniu egzaminu sprawdzającego,  wystawiania duplikatów tych dokumentów oraz ich legalizacji.
4. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. 2014 r., poz. 1145 z późniejszymi zmianami)
5. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 grudnia 2016 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2016 r., poz. 2094)
6. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 13 marca 2017 r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz.U. z 2017 r., poz. 622)
7. Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626 z późn. zm.) - określa warunki i tryb organizowania praktycznej nauki zawodu u pracodawców oraz kwalifikacje wymagane od osób prowadzących praktyczną naukę zawodu i przysługujące im uprawnienia.
8. Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania ((tekst jednolity: Dz. U. 2014 r., poz. 232) – określa zasady prowadzenia nauki zawodu i przyuczenia do wykonywania określonej pracy młodocianych pracowników w zawodach z klasyfikacji zawodów rynku pracy oraz z klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego i zobowiązuje pracodawców do poinformowania wójta (burmistrza lub prezydenta miasta) właściwego ze względu na miejsce zamieszkania młodocianego, a w przypadku pracodawcy będącego rzemieślnikiem - również izbę rzemieślniczą właściwą ze względu na siedzibę rzemieślnika o zawarciu z młodocianymi umów o pracę w celu przygotowania zawodowego.
9. Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 5 grudnia 2002 r. w sprawie przypadków, w których wyjątkowo jest dopuszczalne zatrudnianie młodocianych, którzy nie ukończyli gimnazjum, osób nie mających 16 lat, które ukończyły gimnazjum oraz osób nie mających 16 lat, które nie ukończyły gimnazjum (Dz.U. Nr 214, poz.1808).
10. Obwieszczenie Prezesa Rady Ministrów z dnia 29 sierpnia 2016 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac  (Dz. U. z 2016 r., poz. 1509) – określa prace wzbronione młodocianym pracownikom.
11. Uchwała Nr 11 Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego z dnia 10 września 2003 r. znak:No-I-130/ES/03 w sprawie egzaminów sprawdzających przeprowadzanych po zakończeniu przyuczenia do wykonywania określonej pracy.
12. Uchwała Nr 8 Zarządu Związku Rzemiosła Polskiego z dnia 2 kwietnia 2008 r. znak: NO-I-130/17/08 w sprawie "Zasad i trybu sprawowania przez izby rzemieślnicze i cechy nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego w rzemiośle pracowników młodocianych" – określa zasady i tryb sprawowania nadzoru nad przebiegiem przygotowania zawodowego młodocianych pracowników w rzemiośle.